İltihap, organizmanın, dokusunun ve kan damarlarının uyarı hasarlarına karşı bir savunma reaksiyonudur.

Beş adet klasik ve lokal kardinal semptom aşağıda belirtilmiştir:

1. Rubor (Kızarma: Hiperemi, yani kan dolaşımı)
2. Calor (Isınma: Metabolizma artışı ve hiperemi)
3. Tümör (Ödem veya kan serumunun çalkalanması ile doku kabarıklığı)
4. Dolor (Ağrı: Dokunun gerilmesi, sinir sonlarına baskı ve iltihap ürünleri)   
5. Functio laesa (Fonksiyon arazı: Baskı veya şişme)

Aşağıdakiler bir iltihabı harekete geçirir:

• Mekanik faktörler (baskı, yaralanma, yabancı maddeler)
• Fiziksel uyarılar (ışınım, sıcaklık, soğukluk)
• Kimyasal maddeler (eriyikler, asitler)
• Mikroorganizmalar (bakteriler, virüsler, mantarlar)
• Bakteri toksinler
• Ölü doku (nekroz)

Kızarıklık (rubor) kuvvetli bir kan dolaşımı sonucu ortaya çıkar. Bu sebepten dolayı burada vücut ısısı (calor) artar ve giderek artan besin maddeleri, oksijen ve savunma maddeleri (örneğin antikor ve bağışıklık hücreleri) gönderilir. Bu surette iltihabı harekete geçiren faktörlerle doğrudan yerinde mücadele edilebilir. Şişlik (tümör) dokudaki sıvının birikmesi (ödem) ile oluşur, bu sıvı öncelikle kan plasmasından müteşekkildir. Bu ödemin sinir sonlarına baskı yapması suretiyle ve biyo kimyasal ağrı aracısı ile ağrılar (dolor) oluşur. Lokal hücre ve kan dolaşımı rahatsızlıkları ile ilgili dokular görevlerini yerine getiremez veya görevlerini sadece yetersiz düzeyde yerine getirir (Functio laesa).

İltihap, damarların genişlemesine ve geçirme özelliği olan damar duvarları vasıtasıyla nötrofil granülo ve mono kistlerin serbest bırakılmasına bağlıdır. Özel lenfositler iltihap duyarlılığına karşı özgül antikor teşkil eder. Harekete geçen uyarıya karşı lokal reaksiyon yeterli olmadığı takdirde bütün organizmanın reaksiyonları söz konusu olur. Bu reaksiyonlar öncelikle vücut ısısının (ateşin) artışında, artan nabız atışlarında, vücut hareket kabiliyetinin azalmasında ve akyuvarların çoğalmasında kendini gösterir.