Chirurgia stomatologiczna
Unterthemen
Choroby nowotworowe
Gdy mechanizmy kontrolne regulujące wzrost, podziały oraz różnicowanie się komórek wymykają się spod kontroli, powstaje nowotwór (guz, zmiana neoplastyczna). Komórki nowotworowe rosną niezależnie i progresywnie. Ich wzrost nie zatrzymuje się samoistnie, przestają także reagować na sygnały regulujące organizmu. Ze względu na położenie w organizmie (wyparcie zdrowych narządów), typ wzrostu (wzrost inwazyjny) oraz uwalniane produkty przemiany materii (hormony, toksyny, antygeny) komórki nowotworowe szkodzą całemu organizmowi.
Zasadniczo rozróżnia się nowotwory łagodne (benign) i złośliwe (malignant). Określenie „łagodne“ nie oznacza bynajmniej, że te nowotwory nie mogą być śmiertelne; łagodność i złośliwość dotyczy raczej szczególnych właściwości tkankowych nowotworów.
Nowotwory łagodne rosną powoli, są odgraniczone od innych tkanek (najczęściej przez torebkę łącznotkankową), nie wnikają w naczynia, nie naciekają innych tkanek, nie dają przerzutów i są zróżnicowane histologicznie (często wyglądają jak zdrowa tkanka). Poprzez wypieranie zdrowych tkanek mogą jednak wywoływać zagrażające życiu powikłania.
Nowotwory łagodne
Nowotworem łagodnym błony śluzowej jamy ustnej jest włókniak. Rośnie on powoli (przez wiele miesięcy lub lat) i nie powoduje bólu.
Mniejsze, łagodne nowotwory usuwa się poprzez wycięcie. Dotknięty fragment tkanki usuwany jest w całości i poddawany badaniom histopatologicznym.
Nowotwory złośliwe
Nowotwory złośliwe nie są wyraźnie odgraniczone, rosną bardzo szybko, łatwo wnikają w naczynia, naciekają inne tkanki i niszczą je, tworzą przerzuty, są histologicznie niezróżnicowane (nie wyglądają jak normalne tkanki). W wyniku tworzenia przerzutów oraz agresywnego wzrostu nowotwory błony śluzowej jamy ustnej mogą być śmiertelne.
W stomatologii stosunkowo często spotyka się raki błony śluzowej jamy ustnej, nowotwory kości, włókniaki oraz naczyniaki (w naczyniach krwionośnych w obrębie twarzoczaszki). Nowotwory mogą się rozwinąć także z tkanek typowych dla zębów. Należy tu przede wszystkim wymienić szkliwiaka (ameloblastoma). Jest to nowotwór wykazujący miejscową złośliwość, który rozwija się z komórek nabłonka narządu szkliwnego.
Zębiak to zmiana nowotworowa o charakterze torbielowatym, która może zawierać wszystkie tkanki twarde zęba.
Jeżeli na podstawie wyglądu ani innych cech nie uda się określić rodzaju nowotworu, konieczne jest przeprowadzenie badania histopatologicznego przez specjalistę. W tym celu należy pobrać próbkę tkanki. Chirurgiczne pobranie niewielkiego fragmentu zmienionej chorobowo tkanki nazywane jest pobraniem wycinka. Wynik badania histopatologicznego służy do potwierdzenia wstępnego rozpoznania.